Orkisz - i nie tylko

 Orkisz ( Triticum Spelta )

Pszenica orkisz, nazywana też szpelcem, jest bogatym źródłem witamin z grupy B – ryboflawiny, niacyny i tiaminy, a także żelaza, manganu, miedzi i aminokwasu o nazwie tryptofan.

 Orkisz charakteryzuje się wyższą niż pszenica zawartością białka i niezwykle odżywczej warstwy aleuronowej w ziarnach. Kompozycja aminokwasów jest inna niż w białkach pszenicy, orkisz zawiera sporo lizyny i metioniny (aminokwasów niezbędnych dostarczanych wraz z dietą i niewytwarzanych przez człowieka), których brakuje pszenicy.

Obecnie odmian orkiszu na rynku jest wiele, ale tylko pięć z nich ma opisywane przez Hildegardę właściwości (subtilitet). Są to odmiany najczystsze, czyli bez domieszek: Schwabenkorn, Steiners Roter Tiroler, Frankenkorn (Altgold x Rouquin), Oberkulmer Rotkorn, Ostro. Mówiąc inaczej – tylko te pięć odmian to prawdziwy orkisz, reszta jest nim tylko z nazwy.

Szklanka ugotowanego orkiszu (194 g) dostarcza 246 kcal, zawiera głównie węglowodany złożone, ale przy tym jest bardzo dobrym źródłem białka, błonnika pokarmowego, manganu (106% zalecanego dziennego spożycia RDI), fosforu (29% RDI), magnezu (24% RDI), cynku (22% RDI), żelaza (18% RDI) i witaminy B3 (25% RDI).

Thiocyanat (rodanid) –to właśnie ten ważny element  zawiera orkisz w wysokiej ilości, niespotykanej w innych produktach, wzmacniający i odpowiednio budujący system immunologiczny, naturalny czynnik wzrostu komórek nerwowych, krwi, tkanek kostnych i ciał odpornościowych. Badania naukowe dowiodły, że właśnie dzięki wysokiej zawartości tego elementu, orkisz zapobiega powstawaniu w organizmie człowieka komórek nowotworowych, działa antyalergicznie, przeciwzapalnie, wzmacnia serce i system nerwowy, podnosi witalność, zmniejsza poziom cholesterolu we krwi, zapewnia lepszą budowę tkanki mięśniowej, wpływa na poprawienie nastroju.

Zawiera też niewielkie ilości wapnia, selenu, witamin B1, B6 i E. Orkisz charakteryzuje się  zawartością witamin, składników mineralnych i fitosteroli.

Białka orkiszu wykazują odmienną strukturę cząsteczkową, są bardziej kruche i łatwiej rozpuszczalne, dlatego są lepiej przyswajalne w przewodzie pokarmowym. Ok. 80% białek orkiszu to białka glutenowe (glutenina i gliadyna), które występują w innych proporcjach niż w pszenicy.


Orkisz należy do tej samej rodziny co pszenica, jednak jego zwolennicy podkreślają, że nie został on poddany żadnym modyfikacjom, stąd nie oddziałuje negatywnie na organizm analogicznie do pszenicy. Ziarna orkiszu wyglądają inaczej niż ziarna pszenicy, zboża mają inne DNA i różnią się profilem składników odżywczych.